Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Golubiu-Dobrzyniu

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 5 grudnia 2024 roku

Sąd Rejonowy w Golubiu-Dobrzyniu III Wydział Rodzinny i Nieletnich

w składzie następującym:

Przewodniczący: sędzia Karolina Głazińska - Izdebska

Protokolant: st. sekr. sąd. Agnieszka Mączyńska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 3 grudnia 2024 roku sprawy

z powództwa A. K.

przeciwko K. K.

o ustanowienie rozdzielno ści majątkowej

1.  oddala powództwo w całości,

2.  zasądza od powódki A. K. na rzecz pozwanego K. K. kwotę 737,00 zł (siedemset trzydzieści siedem złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu, w tym kwotę 720,00 zł (siedemset dwadzieścia złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego, wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty.

III RC 89/24

UZASADNIENIE

Dnia 3 lipca 2024 roku powódka A. K. wniosła o zniesienie ustroju ustawowej wspólności majątkowej między nią a K. K. wynikającego z zawartego przez nich małżeństwa w dniu 19 października 2002 roku, z datą wsteczną od dnia 1 stycznia 2007 roku, a także o zasądzenie od pozwanego na jej rzecz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm prawem przepisanych (k. 2-6).

Podczas rozprawy dnia 3 grudnia 2024 roku strona powodowa podtrzymała stanowisko przedstawione w pozwie dodatkowo wnosząc o ewentualne ustanowienie rozdzielności majątkowej między stronami z datą wsteczną od dnia 12 listopada 2010 roku w przypadku braku podstaw do ustanowienia tej rozdzielności z datą 1 stycznia 2007 roku (k. 64).

Pozwany K. K. wniósł o oddalenie powództwa w całości, a także o zasądzenie od powódki na rzecz pozwanego zwrotu kosztów procesu w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przypisanych wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się orzeczenia kończącego postępowanie w sprawie do dnia zapłaty (k. 31-35).

S ąd ustalił, co następuje:

A. K. i K. K. zawarli związek małżeński dnia 19 października 2002 roku przed Kierownikiem Urzędu Stanu Cywilnego w G.-D., zarejestrowany w księdze małżeńskiej za numerem (...). Między małżonkami od chwili zawarcia związku małżeńskiego istniała wspólność ustawowa majątkowa małżeńska, nie zawierali oni żadnej umowy małżeńskiej majątkowej. Strony posiadają dwoje dzieci: małoletnią M. K. urodzoną (...) w G.-D. oraz pełnoletnią O. K..

A. K. w maju 2023 roku wniosła pozew o rozwód. Wyrokiem z dnia 2 lipca 2024 roku w sprawie I C 1858/23 Sąd Okręgowy w Toruniu rozwiązał związek małżeński między A. K. a K. K. bez orzekania o winie. Wyrok uprawomocnił się dnia 9 lipca 2024 roku

dow ód: bezsporne, a ponadto odpis skrócony aktu małżeństwa – k. 11, odpis wyroku Sądu Okręgowego w Toruniu w sprawie I C 1858/23 – k. 59, zeznania powódki A. K. – k. 65 (e-protokół rozprawy z dnia 3 grudnia 2024 roku od 00:16:31-00:19:16)

Powódka A. K. jest nauczycielką, pracuje w szkole. Pozwany K. K. w latach 2010-2014 prowadził działalność gospodarczą pod firmą (...). Siedzibą firmy był adres zamieszkania pozwanego i jego rodziny, na ten adres przychodziła wszelka korespondencja. Pozwany zamknął tą działalność wskutek problemów finansowych, wszystkie długi z nią związane zostały spłacone, chociaż były prowadzone egzekucje komornicze.

D. ód: zawiadomienie o wszczęciu egzekucji – k. 12, zajęcie wynagrodzenia za pracę – k. 13, wezwania do zapłaty – k. 14-18,20, obwieszczenie o licytacji z ruchomości – k. 19, informacja z (...) k. 38, zeznania powódki A. K. – k. 64v.-65v. (e-protokół rozprawy z dnia 3 grudnia 2024 roku od 00:10:18-00:37:38), zeznania pozwanego K. K. – k. 66-66v. (e-protokół rozprawy z dnia 3 grudnia 2024 roku od 00:37:38-00:52:29)

Po zamknięciu działalności gospodarczej pozwany podjął zatrudnienie w ramach umowy o pracę. W 2021 roku pozwany rozwiązał stosunek pracy i rozpoczął prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie usług transportowych pod firmą (...), od września 2024 roku działalność ta jest zawieszona. W związku z rozpoczęciem tej działalności pozwany zawarł w 2021 roku trzy umowy leasingu na zakup pojazdów- ciężarowych i osobowego, oraz w 2022 roku umowę o współpracy z A. Polska sp z o.o. na dostarczanie paliw. Powódka w bankach pisemnie wyraziła zgodę na podpisanie umów leasingu przez pozwanego, małżonkowie wspólnie wybrali również samochód osobowy. W przypadku umowy na dostarczanie paliw powódka była poręczycielem.

W trakcie małżeństwa stron umowy na świadczenie usług telekomunikacyjnych wraz z zakupem telefonów były zawierane zawsze na dane A. K., średnio co 2 lata. W 2022 roku małżonkowie wspólnie udali się do salonu celem wyboru telefonu dla pozwanego i podpisania umowy. W styczniu 2024 roku umowa została zawarta przez K. K. na odległość, o czym poinformował on powódkę. Umowa omyłkowo została przesłana przez operatora na adres mailowy córki stron, która poinformowała o tym matkę. Telefon wartości 7.000 zł został odebrany od kuriera przez powódkę, która zawiadomiła o jego dostarczeniu pozwanego, przesłała mu zdjęcia telefonu, ponieważ w dacie dostawy pozwany był w trasie.

Od dnia 15 maja 2024 roku, kiedy to pozwany wyprowadził się, strony nie zamieszkują wspólnie i od tego dnia znajdują się w faktycznej separacji. Do dnia wyprowadzki pozwanego małżonkowie wspólnie ponosili koszty utrzymania rodziny. Pozwany opłacał połowę czynszu za mieszkanie w kwocie 1.000 zł, robił zakupy spożywcze dla całej rodziny kiedy nie był w trasie, dawał małoletniej córce kieszonkowe w kwocie około 50-200 zł miesięcznie, opłacał częściowo zajęcia dodatkowe. Rodzina do dnia wyprowadzki pozwanego wspólnie spędzała wakacje, które finansował corocznie pozwany. Około roku 2018 małżonkowie wspólnie zakupili działkę budowlaną, każde z nich zaciągnęło swój kredyt na sfinansowanie tej inwestycji. W latach 2018 -2019 pozwany wraz ze swym ojcem wykonał ogrodzenie działki, materiał został zakupiony z dwóch pożyczek zakładowych, które w tym celu zaciągnęła w latach 2018 i 2019 powódka.

Od 2021 roku zdarzało się, że na adres rodziny przychodziły wezwania do zapłaty, były wszczynane postępowania egzekucyjne w związku z prowadzoną przez pozwanego drugą działalnością gospodarczą. Powódka w większości miała świadomość istniejących zobowiązań. W dniu 14 lutego 2023 roku został wydany przez Sąd Rejonowy w Toruniu, Wydział V Gospodarczy, nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym w sprawie z powództwa E. R. przeciwko A. K. i K. K., gdzie K. K. był dłużnikiem głównym, zaś A. K. poręczycielem. Toczyło się postępowanie egzekucyjne, obecnie cała należność została spłacona. W dniu 25 lipca 2024 roku został wydany przeciwko K. K. wyrok Sądu Rejonowego w Toruniu, V Wydział Gospodarczy, sygn. akt V GC 47/24. Toczy się postępowanie egzekucyjne, pismem z dnia 21 listopada 2024 roku A. K. jako małżonek dłużnika została zawiadomiona o wszczęciu egzekucji z nieruchomości będącej własnością małżonków. Od momentu wyprowadzki pozwany nie zaciągnął żadnych zobowiązań czy to w celach konsumpcyjnych, czy też w związku z działalnością gospodarczą.

D. ód: wezwanie do zapłaty – k. 20, wypowiedzenie umowy leasingu – k. 21-22, informacja z (...) k. 39, potwierdzenia przelewów – k. 40-42, zawiadomienie małżonka dłużnika o zajęciu nieruchomości – k. 61, zaświadczenie o wyegzekwowanych kwotach – k. 62-63, zeznania powódki A. K. – k. 64v.-65v. (e-protokół rozprawy z dnia 3 grudnia 2024 roku od 00:10:18-00:37:38), zeznania pozwanego K. K. – k. 66-66v. (e-protokół rozprawy z dnia 3 grudnia 2024 roku od 00:37:38-00:52:29)

S ąd zważył, co następuje:

Przedstawiony stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o dowody z dokumentów znajdujące się w aktach sprawy oraz przesłuchanie stron.

Stan faktyczny między stronami co do zasady nie był sporny. Różnice dotyczyły tego, czy powódka miała świadomość zobowiązań pozwanego wynikających z prowadzonej przez niego działalności gospodarczej. Co prawda w pozwie pełnomocnik powódki wskazał, że pozwana o kilkudziesięciu długach zaciągniętych przez byłego męża samodzielnie dowiedziała się na miesiąc przez złożeniem pozwu w niniejszej sprawie; temu zaprzeczyła jednak w toku swych zeznań sama powódka, wskazując, że przez okres niemalże całego małżeństwa do domu przychodziły wezwania do zapłaty, toczyły się różne egzekucje komornicze. Mając jednak na uwadze zasady doświadczenia życiowego sąd dla potrzeb niniejszej sprawy ustalił, że powódka miała świadomość istnienia większości zobowiązań pozwanego wynikających z prowadzonej przez niego działalności gospodarczej, przede wszystkim tych wysokich.

Sąd na podstawie art. (...) myśl art. 31 § 1 kro, z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny). Nie ulega wątpliwości, że między stronami od dnia 19 października 2002 r., tj. od dnia zawarcia małżeństwa do dnia 9 lipca 2024 roku tj. do dnia uprawomocnienia się orzeczenia o rozwiązaniu związku małżeńskiego stron, istniała wspólność ustawowa, której strony nie ograniczyły ani nie wyłączyły w drodze umowy zawartej przed czy w czasie trwania małżeństwa. Od dnia uprawomocnienia się wyroku rozwodowego między stronami istnieje ustrój rozdzielności majątkowej.

Stosownie do art. 52 § 1 kro, z ważnych powodów każdy z małżonków może żądać ustanowienia przez sąd rozdzielności majątkowej. Art. 52 § 2 kro stanowi natomiast, że rozdzielność majątkowa powstaje z dniem oznaczonym w wyroku, który ją ustanawia. W wyjątkowych wypadkach sąd może ustanowić rozdzielność majątkową z dniem wcześniejszym niż dzień wytoczenia powództwa, w szczególności, jeżeli małżonkowie żyli w rozłączeniu.

Z powyższych norm wynika, że zasadą jest ustanawianie rozdzielności majątkowej z dniem wytoczenia powództwa – o ile jest spełniona przesłanka „ważnych powodów”, zaś wyjątkowo - o ile zachodzą „wyjątkowe okoliczności” – z dniem wcześniejszym niż dzień wytoczenia powództwa. Żądanie ustanowienia przez sąd rozdzielności majątkowej podlega ocenie także z punku widzenia zasad współżycia społecznego (art. 5 kc). W ramach tej oceny należy mieć na względzie interes pozwanego małżonka i dobro rodziny.

W orzecznictwie Sądu Najwyższego utrwalony jest pogląd, że orzeczeniu o zniesieniu małżeńskiej wspólności ustawowej skutek wsteczny powinien być nadawany w sytuacjach rzadkich i wyjątkowych. W zasadzie jest to dopuszczalne wtedy, gdy z powodu separacji faktycznej małżonków nie było możliwe ich współdziałanie w zarządzie majątkiem wspólnym (wyroki Sądu Najwyższego z 3 lutego 1995 r., II CRN 162/94, OSNC 1995, nr 6, poz. 100 i z 11 grudnia 2008 r., II CSK 371/08, niepubl.).

W przedmiotowej sprawie rozdzielność majątkowa między stronami już istnieje - zaczęła obowiązywać 6 dni po wytoczeniu niniejszego powództwa - wskutek uprawomocnienia się wyroku rozwodowego. Pozew został złożony dzień po zapadnięciu wyroku rozwodowego, gdzie powódka miała świadomość, że pozwany nie będzie skarżył wyroku rozwodowego.

Zadaniem sądu było tym samym rozstrzygnięcie czy zasadnym jest ustanowienie ustroju rozdzielności majątkowej między stronami z datą wcześniejszą niż dzień 9 lipca 2024 roku. W ocenie sądu strona powodowa w żaden sposób nie udowodniła, że z dniem 1 stycznia 2007 roku, z dniem 12 listopada 2010 roku, czy też z jakimkolwiek innym dniem przed 9 lipca 2024 roku zaszedł jakiś wyjątkowy wypadek powodujący, że koniecznym i celowym jest - z uwagi na możliwość naruszenia lub poważnego zagrożenia interesu majątkowego jednego z małżonków (a przede wszystkim powódki) bądź dobra rodziny - ustanowienie rozdzielności między stronami.

K. K. wyprowadził się ze wspólnego domu małżonków 15 maja 2024 roku i dopiero od tego dnia strony rozpoczęły prowadzenie samodzielnych gospodarstw domowych. Do tego dnia małżonkowie wspólnie zamieszkiwali, podejmowali decyzje odnośnie rodziny, w tym finansowe, m.in. decyzję o zakupie działki. Co więcej, sytuacja ta nie zmieniła się w sposób znaczący nawet mimo toczącego się postępowania rozwodowego. Strony nadal zamieszkiwały razem, ponosiły razem koszty utrzymania mieszkania, wspólnie spędzały wakacje, co więcej, jeszcze w styczniu 2024 roku pozwany za zgodą powódki nabył na jej dane telefon komórkowy. W obliczu tych okoliczności żądanie ustanowienia rozdzielności majątkowej z datą 1 stycznia 2007 roku, a nawet 12 listopada 2010 roku jawi się jako kuriozalne. Gdyby powódka faktycznie obawiała się działań finansowych pozwanego, nic nie stało na przeszkodzie, aby niniejszy pozew złożyła jednocześnie z pozwem o rozwód, bądź nawet szybciej. Wobec wyprowadzki pozwanego sąd rozważał ustanowienie rozdzielności z datą 15 maja 2024 roku, przy czym również takie rozstrzygnięcie byłoby pozbawione podstaw z racji tego, że pozwany po wyprowadzce nie zaciągnął żadnych zobowiązań finansowych i nie zachodziła w tym zakresie potrzeba ochrony dobra rodziny.

Faktem jest, że pozwany w trakcie małżeństwa zaciągał zobowiązania finansowe w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą, jednak nie można czynić pozwanemu z tego powodu zarzutu, albowiem robił to licząc na osiągnięcie dochodu. Wymaga przy tym podkreślenia, że zdecydowana większość przedłożonej wraz z pozwem dokumentacji dotyczy zobowiązań, które zostały przez pozwanego zaciągnięte do roku 2011, w związku z pierwszą działalnością gospodarczą, i są one spłacone. Pozostała dokumentacja dotyczy zobowiązań od 2021 roku, na które powódka w większości wyraziła zgodę lub nawet je poręczyła. Oczywistym jest przy tym, że powódka może nie mieć świadomości wszystkich pomniejszych zobowiązań związanych z działalnością pozwanego, bo w realiach gospodarczych jest to niemożliwe. To pozwany był przedsiębiorcą, a nie powódka. Sąd w pełni podziela przy tym pogląd, że nie są zasadniczo przesłankami zastosowania art. 52 kro niepowodzenia w prowadzonej działalności gospodarczej ani też zamiar obrony współmałżonka przed odpowiedzialnością za długi związane z prowadzoną przez współmałżonka działalnością gospodarczą lub zawodową. Orzeczenie sądu nie może bowiem doprowadzić do pokrzywdzenia wierzycieli. Jednocześnie rodzina korzystająca ze środków finansowych uzyskiwanych w ramach prowadzonej działalności gospodarczej powinna również ponosić negatywne skutki związane z przedmiotową działalnością (B. Kubica, P. Twardoch [w:] Fras Mariusz (red.), Habdas Magdalena (red.), Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz aktualizowany, LEX/el. 2023, art. 52).

Mając powyższe na uwadze, na podstawie art. 52 § 1 kro, sąd oddalił powództwo w całości.

Sąd na podstawie art. 98 kpc zasądził od powódki A. K. na rzecz pozwanego K. K. kwotę 737 zł tytułem zwrotu kosztów procesu, w tym 720 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego, wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty.

s ędzia

Karolina Głazińska-Izdebska