Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Golubiu-Dobrzyniu

WYROK ZAOCZNY

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 21 listopada 2024 r.

Sąd Rejonowy w Golubiu-Dobrzyniu I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący:

sędzia Krzysztof Rogalewicz

po rozpoznaniu w dniu 21 listopada 2024 r. w Golubiu-D.

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa W..pl (...) z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W.

przeciwko S. P.

o zapłatę

1.  zasądza od pozwanej S. P. na rzecz powoda W..pl (...) z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. kwotę 2.313,92 zł (dwa tysiące trzysta trzynaście złotych dziewięćdziesiąt dwa grosze) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie poczynając od dnia 18 maja 2024 roku do dnia zapłaty,

2.  oddala powództwo w pozostałej części,

3.  zasądza od pozwanej S. P. na rzecz powoda W..pl (...) z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. kwotę 949,45 zł (dziewięćset czterdzieści dziewięć złotych czterdzieści pięć groszy) tytułem zwrotu kosztów procesu z ustawowymi odsetkami w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty,

4.  nadaje wyrokowi w zakresie punktów 1 i 3 rygor natychmiastowej wykonalności.

sędzia

Krzysztof Rogalewicz

I C 248/24

UZASADNIENIE

Powód W..pl sp. z o.o. z siedzibą w W. wniósł o zapłatę przez pozwaną kwoty 2.738,92 złotych wraz z odsetkami umownymi za opóźnienie w wysokości odsetek maksymalnych za opóźnienie od dnia 18 maja 2024 roku do dnia zapłaty (pozew - k. 3-5).

Pozwana S. P. mimo prawidłowego doręczenia odpisu pozwu i zobowiązania do złożenia odpowiedzi na pozew, nie zajęła stanowiska w sprawie (potwierdzenie odbioru - k. 40).

Sąd ustalił i zważył, co następuje:

W dniu 14 kwietnia 2023 roku S. P. zawarła z W..pl sp. z o.o. z siedzibą w W. ramową umowę pożyczki gotówkowej nr (...). Dnia 20 czerwca 2023 roku powód udzielił pozwanej pożyczki w kwocie 1.700 zł. W umowie pożyczkodawca udzielił pozwanej pożyczki na następujących warunkach:

- całkowita kwota pożyczki – 1.700,00 zł,

- prowizja – 765,00 zł,

- kwota odsetek –1.017,79 zł,

- całkowita kwota do zapłaty (suma powyższych kwot) – 3.482,79 zł.

Taką całkowitą kwotę pozwana miała spłacić w czterdziestu dwóch miesięcznych ratach po 82,72 złotych, przy czym ostatnia rata miała wynosić 91,27 zł (umowa – k. 16-30).

Ponieważ pozwana nie dokonywała spłat w sposób określony umową powód, pismem z dnia 3 stycznia 20224 roku, wypowiedział umowę pożyczki (wypowiedzenie – k. 15).

Zgodnie z treścią art. 720 Kc przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości. Ponieważ pozwana jest konsumentem, zaś pożyczkodawca przedsiębiorcą prowadzącym działalność gospodarczą w zakresie udzielania pożyczek gotówkowych i przy zawieraniu umów posługuje się wzorcami umownymi, dlatego zastosowanie w niniejszej sprawie mają również przepisy ustawy z dnia 12 maja 2011 roku o kredycie konsumenckim (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1028). Art. 3 ust. 1 tej powołanej ustawy wskazuje, że przez umowę o kredyt konsumencki należy rozumieć umowę o kredyt w wysokości nie większej niż 255.550 złotych albo równowartość tej kwoty w walucie innej niż waluta polska, który kredytodawca w zakresie swojej działalności udziela lub daje przyrzeczenie udzielenia konsumentowi. Za umowę o kredyt konsumencki uważa się w szczególności umowę pożyczki (art. 3 ust. 2 pkt 1 ustawy).

Zgodnie z treścią art. 353 ¹ Kc strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego. Przepisem ograniczającym swobodę umów jest między innymi art. 385 ¹ Kc, który chroni konsumenta w relacjach z przedsiębiorcą – profesjonalistą w danej dziedzinie. Zgodnie z jego treścią, postanowienia umowy zawartej z konsumentem nieuzgodnione indywidualnie nie wiążą go, jeżeli kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy (niedozwolone postanowienia umowne). Powyższe nie dotyczy tylko postanowień określających główne świadczenia stron, w tym cenę lub wynagrodzenie, jeżeli zostały sformułowane w sposób jednoznaczny. Nieuzgodnione indywidualnie są zaś te postanowienia umowy, na których treść konsument nie miał rzeczywistego wpływu. W szczególności odnosi się to do postanowień umowy przejętych z wzorca umowy zaproponowanego konsumentowi przez kontrahenta (art. 385 ¹ § 3 Kc).

Niedozwolonymi klauzulami umownymi będą więc takie zapisy, które w sposób nieuczciwy kształtują prawa i obowiązki stron umowy, prowadzą do naruszenia stanu równowagi kontraktowej pomiędzy stronami. W wyroku z 14 marca 2013 roku (C-415/11, A. przeciwko C. d'E. de C.) Trybunał Sprawiedliwości UE wskazał, że o sprzeczności z zasadami dobrej wiary, które na gruncie prawa europejskiego stanowią odpowiednik „dobrych obyczajów”, można mówić wtedy, gdy postanowienia umowne kształtują rozkład praw i obowiązków w sposób, który nie zostałby zaakceptowany przez strony w toku uczciwie prowadzonych negocjacji.

Zgodnie z art. 36a ustawy z dnia 12 maja 2011 roku o kredycie konsumenckim w brzmieniu obowiązującym w chwili zawarcia umowy pożyczki maksymalną wysokość pozaodsetkowych kosztów kredytu ( (...)) oblicza się według wzoru: (...) ≤ (K x 25 %) + (K x n/R x 30 %), gdzie K oznacza całkowitą kwotę kredytu, n – okres spłaty wyrażony w dniach, zaś R – liczbę dni w roku. Jednocześnie zgodnie z tym przepisem pozaodsetkowe koszty kredytu w całym okresie kredytowania nie mogą być wyższe od całkowitej kwoty kredytu. Na gruncie przedmiotowej sprawy naliczona przez powoda opłata prowizyjna formalnie mieści się w granicach zakreślonych przez treść art. 36a wspomnianej ustawy, jest jednak prawie równa połowie kwoty pożyczki.

Tymczasem podkreślenia wymaga okoliczność, że wskazana przez ustawodawcę wysokość kosztów to wysokość maksymalna. Nie są to koszty, które automatycznie należą się każdemu pożyczkodawcy. Nie mogą być też naliczane w sposób dowolny, oderwany od konkretnej sytuacji. Ustalenie w umowie maksymalnej (albo zbliżonej do maksymalnej) wysokości pozaodsetkowych kosztów pożyczki musi mieć obiektywne uzasadnienie. Aby je naliczyć w tej wysokości pożyczkodawca musi wskazać przyczyny takiego rozwiązania, w szczególności, że faktycznie je poniósł.

Przyjęcie, że przedsiębiorca w stosunkach z konsumentem może w każdej sytuacji naliczyć, niezależnie od własnych kosztów, maksymalną (albo zbliżoną do maksymalnej) wysokość pozaodsetkowych kosztów pożyczki jest niczym innym jak akceptacją możliwości jednostronnego narzucenia warunków umowy przez podmiot gospodarczy w sposób, który nie zostałby zaakceptowany przez strony w toku uczciwie prowadzonych negocjacji. Byłoby to sprzeczne z dobrymi obyczajami i rażąco naruszałoby interesy konsumenta - pozwanej tej sprawie.

Sąd Najwyższy uchwałą z dnia 26 października 2021 roku w sprawie III CZP 42/20 jednoznacznie zaznaczył, że okoliczność, iż pozaodsetkowe koszty kredytu konsumenckiego nie przekraczają wysokości określonej w art. 36a ust. 1 i 2 ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim (obecnie tekst jedn.: Dz. U. z 2019 r. poz. 1083 z późn. zm.), nie wyłącza oceny, czy postanowienia określające te koszty są niedozwolone (art. 385 ¹ § 1 k.c.) (Uchwała SN z 26.10.2021 r., III CZP 42/20, OSNC 2022, nr 6, poz. 57)

W niniejszej sprawie w ocenie sądu za niedozwolone klauzule umowne należało uznać postanowienia umowy pożyczki w zakresie wysokości pozaodsetkowych kosztów pożyczki, to jest opłaty prowizyjnej w kwocie w kwocie 765 zł co stanowi 45 % kwoty pożyczki.

Wysokość tych kosztów jest sprzeczna z dobrymi obyczajami obowiązującymi w stosunkach między konsumentem a przedsiębiorcą i rażąco narusza interesy pozwanej, stanowiąc jednocześnie dodatkowy, niczym nieuzasadniony dochód powoda. Obciążenie pozwanej tak wysokimi pozaodsetkowymi kosztami pożyczki jest ponadstandardowe, przy czym powód nie wskazał szczególnych, obiektywnych przyczyn dodatkowego obciążenia konsumenta, uzasadniających ponoszenie nadzwyczajnych kosztów. Nie wynikają one ani z treści umowy, ani pism procesowych w niniejszej sprawie. Nie wskazano na żadne czynności, które powód podjął w związku z udzieleniem pożyczki, a które doprowadziły do powstania tak wysokich kosztów. W ocenie sądu za całkowicie wystarczające uznać należy pobranie opłaty prowizyjnej maksymalnie w wysokości nie przekraczającej 340 złotych, to jest 20% kwoty pożyczki. Należy pamiętać, że pozwana miała zwrócić powodowi także kwotę odsetek. Podkreślić też trzeba, iż tak ustalone pozaodsetkowe koszty pożyczki nadal znacznie przewyższają wysokością podobne koszty banków w przypadku udzielanych przez nie kredytów i pożyczek. Reasumując należy przyjąć, że naliczenie wyżej wskazanych opłat ponad przyjętą w orzeczeniu sądu wysokość jest sprzeczne z dobrymi obyczajami i rażąco narusza interesy konsumenta – pozwanej w tej sprawie.

Zdaniem sądu zapisy umowy pożyczki dotyczące pozaodsetkowych kosztów udzielonej pożyczki w wysokości 45 % kwoty pożyczki nie wiążą w części pozwanej, co do pozaodsetkowych kosztów udzielonej pożyczki ponad kwotę 340 złotych. Ustalona w umowie wysokość tej opłaty, przynajmniej w znacznej części, kształtuje obowiązki pozwanej w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jej interesy. Należy ją zatem ocenić, w części ponad 340 złotych, jako niedozwolone postanowienia umowne.

Dlatego sąd zasądził od pozwanej na rzecz powoda kwotę 2.313,92 złotych wraz z odsetkami za opóźnienie od dnia 18 maja 2024 roku do dnia zapłaty. Zasądzona kwota stanowi różnicę pomiędzy kwotą dochodzoną, wynikającą z treści umowy oraz częściowej spłaty pożyczki, a kwotą opłaty prowizyjnej ponad należne 340 złotych, to jest 425 złotych. W tym bowiem zakresie sąd oddalił powództwo.

Rozstrzygnięcie o kosztach procesu wynika z ustalenia, iż powód wygrał proces w 85 procentach. Dlatego, po zastosowaniu art. 98 § 1 i 3 Kpc oraz art. 100 Kpc, sąd zasądził od pozwanej na rzecz powoda kwotę 949,45 złotych tytułem zwrotu odpowiedniej części kosztów procesu. W przypadku powoda suma kosztów procesu, obejmujących opłatę od pozwu w kwocie 200,00 zł, koszty zastępstwa procesowego w kwocie 900,00 zł i opłatę skarbową od pełnomocnictwa w kwocie 17,00 zł, to 1.117,00 złotych, a 85 % to 949,45 złotych.

sędzia

Krzysztof Rogalewicz